İran, İsrail ile artan çatışmaların ardından ülkedeki internet erişimini ciddi şekilde kısıtlamaya başladı. Alınan önlemler arasında bant genişliğinin daraltılması, küresel internetten tamamen kopma planı ve vatandaşlardan WhatsApp gibi uygulamaları silmelerinin istenmesi yer alıyor. İran hükümeti Meta’ya ait WhatsApp uygulamasının İsrail tarafından bir casusluk aracı olarak kullanıldığını öne sürdü. Bu iddia WhatsApp tarafından açıkça reddedildi.
İran, siber saldırı endişesiyle interneti kısıtladı
İnternet kısıtlamaları ilk olarak 12 Haziran’daki İsrail saldırısının ardından ülkede yaşanan erişim problemleriyle gündeme geldi. Kullanıcılar mesajlaşma uygulamaları, harita servisleri ve temel internet hizmetlerine erişemediklerini bildirdi.
Cloudflare de salı günü itibarıyla İran’daki iki büyük mobil operatörün neredeyse tamamen çevrimdışı kaldığını raporladı. The New York Times’a konuşan kaynaklar VPN hizmetlerinin de erişilemez hale geldiğini belirtti.
İran’da bağlantıların düşüşü doğrudan hükümetin aldığı kararlarla ilişkilendiriliyor. Yetkililer bu kısıtlamaların İsrail’in siber saldırılarına karşı bir önlem olarak alındığını açıkladı. NetBlocks’un verilerine göre salı günü yerel saatle 17.30’da ülke genelinden çıkan internet trafiğinde belirgin bir düşüş yaşandı.
Bu kısıtlamalar geçmişteki uygulamaları hatırlatıyor. 2019’da yaşanan kitlesel protestolar sırasında hükümet, ülke genelinde altı gün boyunca tam internet kesintisi uygulamıştı. O dönemde 100’den fazla kişinin hayatını kaybettiği bildirilmişti.
İsrail’in siber saldırılarla doğrudan bağlantısı henüz doğrulanmış değil. Ancak İran Ulusal Siber Güvenlik Komutanlığı, kamu hizmetlerini sekteye uğratmak amacıyla İsrail kaynaklı geniş çaplı bir siber savaş yürütüldüğünü duyurdu. Detay verilmedi.
Öte yandan kendisini “Predatory Sparrow” olarak tanımlayan ve daha önce İsrail yanlısı eylemleriyle bilinen bir hacker grubu Bank Sepah’a yıkıcı bir siber saldırı düzenlediğini ileri sürdü. İran’ın önemli devlet bankalarından biri olan Bank Sepah ABD yaptırımları altında bulunuyor. Olay sonrasında bazı ATM’lerin çalışmadığı bildirildi.
İran hükümeti WhatsApp ve Instagram gibi Batılı uygulamaları engelledi. App Store ve Google Play’e erişim de kesildi. İran içinde ise devlet onaylı ve dış dünyaya kapalı olan Ulusal Bilgi Ağı hizmet vermeye devam ediyor. Hükümet, bağlantıların kısa süre içinde yeniden sağlanacağını duyurdu.
İnternet kesintisinin ardından sosyal medyada Starlink’in devreye alınması yönünde çağrılar yapıldı. Elon Musk bu çağrılara X platformu üzerinden “The beams are on” (Işınlar açık) ifadesiyle yanıt verdi. İran, Starlink terminallerini yasaklamış durumda.
Saed News Agency ise bu sistemin İsrail saldırılarını yönlendirmek için kullanılabileceği uyarısında bulundu. SpaceX konu hakkında yorum yapmadı ancak Holistic Resilience adlı sivil toplum kuruluşu İran’da 30 ila 40 bin arası Starlink terminali bulunduğunu tahmin ediyor.
